Gazeta Podatkowa nr 94 (1656) z dnia 25.11.2019

Ewidencja w księgach wpłat do PPK

Podmioty, które zatrudniały co najmniej 250 osób według stanu zatrudnienia ustalonego na dzień 31 grudnia 2018 r., zostały od dnia 1 lipca 2019 r. objęte obowiązkiem wdrożenia Pracowniczych Planów Kapitałowych. Wpłaty do PPK są finansowane zarówno przez podmiot zatrudniający, jak i przez uczestnika PPK. W księgach rachunkowych wpłaty do PPK finansowane przez podmiot zatrudniający zalicza się do kosztów działalności operacyjnej jednostki.

Podstawa dokonywania wpłat do PPK

Obowiązek wdrożenia PPK został unormowany w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2215 ze zm.). Ustawa ta określa zasady gromadzenia środków w PPK, zawierania umów o zarządzanie PPK i umów o prowadzenie PPK, finansowania i dokonywania wpłat do PPK oraz dokonywania wypłat transferowych, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych w PPK.

Na podstawie art. 3 ust. 1 tej ustawy PPK jest tworzony m.in. w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez uczestnika PPK z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60. roku życia. Podmiot zatrudniający zawiera umowę o zarządzanie PPK, jeżeli zatrudnia co najmniej jedną osobę zatrudnioną, w imieniu której jest obowiązany zawrzeć umowę o prowadzenie PPK.

Obowiązek zawierania umowy o zarządzanie PPK jest wprowadzany stopniowo w zależności od wielkości pracodawcy. Od dnia 1 lipca 2019 r. zostały nim objęte podmioty zatrudniające co najmniej 250 osób według stanu ustalonego na dzień 31 grudnia 2018 r. Co 6 miesięcy, aż do 1 stycznia 2021 r., włączane będą kolejne grupy podmiotów - od największych po najmniejsze. Od 1 stycznia 2020 r. przepisy ustawy o PPK zaczną stosować podmioty zatrudniające co najmniej 50 osób zatrudnionych według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r., od 1 lipca 2020 r. zatrudniające co najmniej 20 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r., a od 1 stycznia 2021 r. pozostałe podmioty zatrudniające, w tym będące jednostkami wchodzącymi w skład sektora finansów publicznych.

Uczestnictwo w PPK jest dobrowolne.

Wysokość wpłat do PPK

Wpłaty dokonywane do PPK są finansowane z własnych środków przez podmiot zatrudniający, a także przez uczestnika PPK. Wysokość wpłat określa się procentowo od wynagrodzenia uczestnika PPK.

Z art. 26 ust. 1-3 ustawy o PPK wynika, że wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający wynosi 1,5% wynagrodzenia. Podmiot zatrudniający może również zadeklarować w umowie o zarządzanie PPK dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5% wynagrodzenia. Wpłata dodatkowa może być różnicowana ze względu na długość okresu zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym albo na podstawie postanowień regulaminu wynagrodzeń lub układu zbiorowego pracy obowiązujących w podmiocie zatrudniającym.

Należy zaznaczyć, że przez wynagrodzenie, od którego ustala się wysokość wpłaty do PPK, rozumie się podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika PPK, o której mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, bez stosowania limitu 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia oraz z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Stanowi o tym art. 2 ust. 1 pkt 40 ustawy o PPK.

Istotne jest, że w oparciu o art. 26 ust. 5 ustawy o PPK wpłaty finansowane przez podmiot zatrudniający nie są wliczane do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia wysokości obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika PPK wynosi 2% wynagrodzenia. Może ona wynosić mniej niż 2% wynagrodzenia, ale nie mniej niż 0,5% wynagrodzenia, jeżeli wynagrodzenie uczestnika PPK osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia. Uczestnik PPK może zadeklarować wpłatę dodatkową w wysokości do 2% wynagrodzenia. Reguły te zostały określone w art. 27 ust. 1-3 ustawy o PPK.

Należy zaznaczyć, że do PPK dopłaca też państwo. W terminie 30 dni po zakończeniu kwartału minister właściwy do spraw pracy przekazuje uczestnikowi PPK wpłatę powitalną w kwocie równej 250 zł w celu zaewidencjonowania jej na rachunku PPK uczestnika PPK. Uprawnienie do wpłaty powitalnej przysługuje uczestnikowi PPK, w imieniu i na rzecz którego zawarto umowę lub umowy o prowadzenie PPK i który przez co najmniej 3 pełne miesiące kalendarzowe jest uczestnikiem PPK, jeżeli w okresie uczestnictwa w PPK dokonano wpłat podstawowych finansowanych przez uczestnika PPK za co najmniej 3 miesiące (art. 31 ust. 1 ustawy o PPK). Z tytułu uczestnictwa w PPK w danym roku kalendarzowym uczestnik PPK otrzymuje również dopłatę roczną do PPK na warunkach określonych w art. 32-35 ustawy o PPK.

Dokonywanie wpłat do PPK

Wpłaty dokonywane są począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał stosunek prawny wynikający z umowy o prowadzenie PPK. Na podstawie art. 28 ust. 2 ustawy o PPK podmiot zatrudniający jest obowiązany do:

• obliczenia i dokonania wpłat do wybranej instytucji finansowej finansowanych przez ten podmiot oraz
   
• obliczenia, pobrania od uczestnika PPK i dokonania wpłat do wybranej instytucji finansowej wpłat finansowanych przez uczestnika PPK.

Wpłaty finansowane przez podmiot zatrudniający są obliczane, a wpłaty finansowane przez uczestnika PPK są obliczane i pobierane od uczestnika PPK w terminie wypłaty wynagrodzenia przez podmiot zatrudniający. Wpłaty są dokonywane w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane (art. 28 ust. 3-4 ustawy o PPK).

Ewidencja w księgach rachunkowych

Dla celów bilansowych wpłaty do PPK finansowane przez podmiot zatrudniający traktuje się tak, jak wpłaty z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Należą one bowiem do tzw. kosztów pracowniczych. W związku z tym ich kwotę ujmuje się w księgach rachunkowych na zwiększenie kosztów działalności operacyjnej jednostki. Do ich ewidencji służy konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia) lub/i konto zespołu 5.

Drugostronnie można je ewidencjonować na koncie rozrachunkowym z instytucją finansową, która będzie zarządzała i prowadziła PPK. Może to być np. konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Instytucja finansowa zarządzająca i prowadząca PPK lub Wpłaty do PPK). Operację naliczenia wpłaty w części finansowanej przez podmiot zatrudniający można wprowadzić do ksiąg następująco:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia),

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Instytucja finansowa zarządzająca i prowadząca PPK lub Wpłaty do PPK)

oraz równolegle

- Wn odpowiednie konto zespołu 5,

- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".

Wpłata dokonywana ze środków uczestnika PPK jest pobierana z jego wynagrodzenia. Istotne jest, że wpłaty finansowane przez uczestnika PPK są potrącane z wynagrodzenia po jego opodatkowaniu (art. 27 ust. 9 ustawy o PPK). W ewidencji księgowej operacja potrącenia wpłaty z wynagrodzenia uczestnika PPK może zostać ujęta zapisem:

- Wn konto 23-0 "Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Instytucja finansowa zarządzająca i prowadząca PPK lub Wpłaty do PPK).

Wpłata do instytucji finansowej prowadzącej PPK, która jest dokonywana w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została obliczona i pobrana, może być natomiast księgowana na podstawie wyciągu bankowego następująco:

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Instytucja finansowa zarządzająca i prowadząca PPK lub Wpłaty do PPK),

- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Przykład Założenia Zgodnie z regulaminem wynagradzania obowiązującym u pracodawcy zatrudniającego ponad 250 osób wynagrodzenia za dany miesiąc są wypłacane ostatniego dnia miesiąca.   Wynagrodzenie za październik 2019 r. pracownika w wieku 45 lat wyniosło 5.000 zł brutto. Załóżmy, że podmiot zatrudniający i zatrudniony finansują wpłatę do PPK tylko w wysokości podstawowej. Z wynagrodzenia tego pobrano następujące kwoty (wielkości przykładowe): a) składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika 685,50 zł, b) składkę na ubezpieczenie zdrowotne 388,31 zł, c) zaliczkę na podatek dochodowy (po zaokrągleniu do pełnych złotych) 313 zł, d) wpłatę podstawową do PPK 100 zł. Składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracodawcę oraz FP, FS i FGŚP wyniosły łącznie 1.024 zł (wielkość przykładowa). Natomiast wpłata podstawowa do PPK finansowana przez podmiot zatrudniający wyniosła 75 zł.   Jednostka ewidencjonuje koszty działalności operacyjnej wyłącznie na kontach zespołu 4. Dekretacja Opis operacji Kwota Konto Wn Ma 1. LP - lista płac za październik 2019 r. (zapis w październiku br.):    a) wynagrodzenie brutto 5.000,00 zł 40 23-0    b) składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej    przez pracownika 685,50 zł 23-0 22    c) składka na ubezpieczenie zdrowotne 388,31 zł 23-0 22    d) zaliczka na podatek dochodowy 313,00 zł 23-0 22    e) wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego 100,00 zł 23-0 24 2. PK - obciążenia zakładu pracy z tytułu (zapis w październiku br.):    a) składek ZUS finansowanych przez pracodawcę 1.024,00 zł 40 22    b) wpłaty do PPK w części obciążającej podmiot zatrudniający 75,00 zł 40 24 3. WB - wypłata wynagrodzenia pracownika w kwocie netto (zapis w październiku br.): 3.513,19 zł 23-0 13-0 4. WB - zapłata składek na rachunek ZUS (zapis w listopadzie br.): 2.097,81 zł 22 13-0 5. WB - przekazanie wpłaty do PPK (zapis w listopadzie br.): 175,00 zł 24 13-0 6. WB - zapłata zaliczki na podatek dochodowy (zapis w listopadzie br.): 313,00 zł 22 13-0 Księgowania