Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 20 (452) z dnia 20.10.2017

Ujęcie kosztów w księgach rachunkowych stowarzyszenia sportowego

Prowadzę stowarzyszenie sportowe. Czy koszty poniesione z dotacji na zakup obuwia sportowego, opieki medycznej i wyżywienia można zaksięgować jako koszt rodzajowy w ramach konta "Zużycie materiałów i energii", czy też jako pozostałe koszty rodzajowe?

Przypominamy, że art. 2 ust. 5 ustawy o rachunkowości przewiduje możliwość prowadzenia przez najmniejsze organizacje pozarządowe - w tym także stowarzyszenia, spełniające kryteria wskazane w art. 10a ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie - uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. Zasady tej ewidencji określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2015 r. w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przez niektóre organizacje pozarządowe oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. poz. 2178 ze zm.). Ewidencja ta jest oparta na podobnych zasadach co podatkowa księga przychodów i rozchodów i ma zastosowanie przede wszystkim dla celów podatku dochodowego.

Pozostałe stowarzyszenia stosują ustawę o rachunkowości, co oznacza, że prowadzą księgi rachunkowe i sporządzają sprawozdanie finansowe zgodnie z jej postanowieniami. Ustawa ta nie zawiera szczegółowych regulacji w zakresie zasad ujmowania kosztów w księgach rachunkowych. W praktyce koszty działalności operacyjnej mogą być ewidencjonowane i rozliczane w ewidencji bilansowej:

1) tylko na kontach zespołu 4 - według rodzajów,

2) tylko na kontach zespołu 5 - według funkcji,

3) na kontach zespołu 4 - według rodzajów i równolegle na kontach zespołu 5 - według funkcji.

Ustawa o rachunkowości określa zakres informacji prezentowanych w rachunku zysków i strat w określonym układzie (dla jednostek mikro, małych i pozostałych), który niejako wskazuje na przyjęcie określonych zasad ewidencji i rozliczania kosztów (przykładowo w załączniku nr 1 wariant kalkulacyjny wymusza ewidencjonowanie i rozliczanie kosztów co najmniej na kontach zespołu 5, zaś wariant porównawczy co najmniej na kontach zespołu 4). Oczywiście jednostki mogą w każdym przypadku przyjąć do stosowania zasady ewidencji kosztów na kontach zespołu 4 - według rodzajów i równolegle na kontach zespołu 5 - według funkcji.

Nowelizacja ustawy o rachunkowości z 15 grudnia 2016 r., która weszła w życie 26 stycznia 2017 r. wprowadziła zmiany w zasadach sprawozdawczości finansowej sporządzanej przez organizacje pozarządowe, dostosowane do specyfiki ich działalności (natomiast zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych nie uległy zmianie). W ramach tych zmian wprowadzono nowy zakres informacyjny sprawozdania finansowego dla organizacji pozarządowych określony w załączniku nr 6 do ustawy. Oznacza to, że począwszy od sprawozdań za rok obrotowy rozpoczęty w 2017 r. organizacje pozarządowe sporządzają sprawozdania finansowe zgodnie z tym załącznikiem. Przewiduje on w rachunku zysków i strat - w zakresie kosztów - takie pozycje jak:

Wzory sprawozdań finansowych dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl w zakładce Rachunkowość

B. Koszty działalności statutowej;

I. Koszty z nieodpłatnej działalności pożytku publicznego;

II. Koszty z odpłatnej działalności pożytku publicznego;

III. Koszty pozostałej działalności statutowej;

E. Koszty działalności gospodarczej.

Natomiast koszty ogólnego zarządu, pozostałe koszty operacyjne i koszty finansowe prezentowane są w sposób analogiczny, jak w przypadku jednostek gospodarczych.

Analizując zakres rachunku zysków i strat określony w załączniku nr 6 należy zauważyć, że jest on sporządzany tylko według wariantu kalkulacyjnego, co oznacza, że celowe jest, aby organizacje pozarządowe prowadziły ewidencję kosztów za pomocą kont zespołu 5 - według funkcji lub kont zespołu 4 - według rodzajów i zespołu 5 - według funkcji. Zatem konieczne jest prowadzenie kont zespołu 5, nie jest zaś wymagane prowadzenie obowiązkowej ewidencji kosztów według rodzajów na kontach zespołu 4. Niemniej jednak organizacja pozarządowa podejmuje - we własnym zakresie - decyzję o stosowaniu wybranej ewidencji i sposobu rozliczania kosztów.

Ponieważ pytanie dotyczy ujęcia na odpowiednich kontach zespołu 4 kosztów zakupu z dotacji obuwia sportowego, opieki medycznej i wyżywienia w stowarzyszeniu sportowym, to zakładamy, że został w tym przypadku wybrany do stosowania model ewidencji kosztów za pomocą kont zespołu 4 - według rodzajów i równolegle kont zespołu 5 - według funkcji. Ponieważ dotacja nie dotyczy zakupu środków trwałych to nie występuje obowiązek rozliczania jej za pośrednictwem konta rozliczeń międzyokresowych przychodów.