Dostosowanie do potrzeb jednostki ewidencji szczegółowej na koncie 24

Na koncie 24 "Pozostałe rozrachunki" ewidencjonuje się rozrachunki, których nie ujmuje się na pozostałych kontach zespołu 2, takich jak konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami", 21 "Rozrachunki z dostawcami", 22 "Rozrachunki publicznoprawne", 23 "Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń i innych świadczeń na rzecz pracowników". Na koncie 24 księguje się w szczególności rozrachunki dotyczące zdarzeń niestanowiących przedmiotu podstawowej działalności operacyjnej jednostki.

Po stronie Wn konta 24 ewidencjonuje się generalnie powstanie należności, zmniejszenie (korekty, odpisanie) kwoty zarachowanych uprzednio zobowiązań i spłatę zobowiązań. Z kolei po stronie Ma tego konta księguje się powstanie zobowiązań, zmniejszenie (korekty, odpisanie) kwoty zarachowanych uprzednio należności i spłatę należności. Konto 24 jest kontem bilansowym, aktywno-pasywnym i może wykazywać na dzień bilansowy dwa salda, tzn. saldo Wn (debetowe), oznaczające stan należności oraz saldo Ma (kredytowe), oznaczające stan zobowiązań.

W zależności od rozmiarów oraz specyfiki prowadzonej działalności ewidencję pozostałych rozrachunków można:

• prowadzić na jednym (ogólnym) koncie syntetycznym 24, do którego tworzone są odpowiednie dla danej jednostki konta analityczne lub
   
• zamiast jednego konta syntetycznego 24, wyodrębnić kilka szczegółowych kont syntetycznych (np. 24-0 "Pożyczki", czy 24-1 "Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek") i do tych kont tworzyć konta analityczne.

Z art. 16 ust. 1 ustawy o rachunkowości wynika, że konta ksiąg pomocniczych zawierają zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek (zbiorów kont), komputerowych zbiorów danych, uzgodniony z saldami i zapisami na kontach księgi głównej.

Konto 24 uszczegóławia się poprzez tworzenie kont analitycznych w zależności od zapotrzebowania, wymagań i specyfiki jednostki. Ewidencję analityczną do syntetycznego konta 24 tworzy się dzieląc konto syntetyczne według poszczególnych tytułów rozrachunków. Drugim sposobem jest tworzenie w ramach konta 24 szczegółowych kont syntetycznych i do nich kont analitycznych. Poniżej przedstawiamy przykłady szczegółowych kont syntetycznych i analitycznych tworzonych w ramach konta 24.

Do każdego konta analitycznego można tworzyć kolejne konta analityczne według potrzeb jednostki, np.: według poszczególnych kontrahentów, według tytułów rozrachunków. Z kolei rozrachunki z kontrahentami zagranicznymi można ujmować według poszczególnych kontrahentów i walut. Ważne jest, aby ewidencja analityczna umożliwiała właściwe wykazanie należności i zobowiązań w poszczególnych pozycjach sprawozdania finansowego. W tym celu konta analityczne należy utworzyć tak, aby możliwe było ustalenie stanu rozrachunków długoterminowych i krótkoterminowych oraz aby rozrachunki można było wykazać z podziałem na te od/wobec jednostek powiązanych, innych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale oraz pozostałych jednostek.

Należy pamiętać, że organizacja ewidencji pozostałych rozrachunków zależy od danej jednostki (od jej branży, charakteru itp.), a sposób ujmowania pozostałych rozrachunków powinien być opisany w zasadach (polityce) rachunkowości jednostki. Bez względu na to, w jaki sposób ewidencja ta będzie prowadzona, powinna umożliwić oddzielne rozliczenie każdego kontrahenta z każdego tytułu rozrachunków. Co więcej, prowadzenie ewidencji rozrachunków poprzez konta analityczne, powinno umożliwiać przeprowadzanie ich bieżącej i okresowej weryfikacji.

Zawarliśmy umowę leasingu finansowego dla celów bilansowych i operacyjnego dla celów podatkowych. Na jakich kontach rozrachunkowych powinniśmy ewidencjonować rozliczenia z tytułu leasingu?

W celu prawidłowego rozliczenia umów leasingu finansowego dla celów bilansowych, a operacyjnego dla celów podatkowych, korzystający może ewidencjonować rozrachunki z tytułu leasingu finansowego na koncie wydzielonym w ramach konta 24-9 "Pozostałe rozrachunki - inne" o nazwie np. 24-9/1 "Rozrachunki z tytułu leasingu", z dalszym podziałem na następujące konta analityczne:

⃞ 24-9/1-1 "Rozrachunki z finansującym - bieżące",

⃞ 24-9/1-2 "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu",

⃞ 24-9/1-3 "Rozliczenie opłat leasingowych".

Warto przypomnieć, że jeżeli jednostka używa w swojej działalności obce środki trwałe na podstawie umowy, która spełnia co najmniej jeden z siedmiu warunków określonych w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości, to przedmiot umowy wykazuje w swoich księgach rachunkowych jako składnik aktywów trwałych, a drugostronnie jako zobowiązanie finansowe. Na mocy przepisów ustawy o rachunkowości jest to tzw. leasing finansowy. Odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu takiego leasingu dokonuje korzystający, stosując zasady określone w art. 32 i 33 ww. ustawy.

Opłaty leasingowe w leasingu finansowym rozliczane są na część kapitałową, stanowiącą spłatę zobowiązania z tytułu przedmiotu leasingu i część odsetkową, ujmowaną w ciężar kosztów finansowych.

Po przeprowadzeniu w naszej jednostce inwentaryzacji okazało się, że środek trwały, który prawdopodobnie otrzymaliśmy w darowiźnie, nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Nie posiadamy żadnej dokumentacji dotyczącej tego środka trwałego. Jak zaksięgować takie zdarzenie?

Ujawniony w drodze inwentaryzacji środek trwały należy wprowadzić do ewidencji bilansowej, w celu doprowadzenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych do stanu potwierdzonego spisem z natury. Dokonuje się tego za pośrednictwem konta rozrachunkowego 24-1/1 "Rozliczenie nadwyżek". Konto to przeznaczone jest do rozliczania nadwyżek w składnikach majątku jednostki powstałych np. w trakcie inwentaryzacji.

Ujawnione nadwyżki w postaci środka trwałego wycenia się w ich cenie nabycia lub koszcie wytworzenia w oparciu o posiadaną dokumentację dotyczącą tych środków trwałych. W sytuacji gdy brak jest możliwości odtworzenia wartości początkowej obiektu, wyznacza się ją w wysokości ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, to należy w inny sposób określić jego wartość godziwą (art. 28 ust. 2 i 5 ustawy o rachunkowości).

Rozliczenie nadwyżki, w sytuacji gdy środek trwały został pozyskany w drodze darowizny, odbywa się poprzez konto 84. Z ustawy o rachunkowości wynika bowiem, że środki trwałe przyjęte nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny, zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Ujęta na koncie 84 kwota stopniowo zwiększa pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych środków trwałych (por. art. 41 ust. 1 i 2 ww. ustawy).

W spółce jawnej zaliczki na podatek dochodowy wspólników są opłacane z rachunku bankowego spółki. Czy wpłaty te powinny być ujmowane w księgach rachunkowych spółki na kontach rozrachunkowych wspólników?

Wpłaty dotyczące zaliczek na podatek dochodowy wspólników powinny być ujmowane na kontach rozrachunkowych wspólników. Do takiej ewidencji służy konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Konto imienne wspólnika) lub, jeśli jednostka posiada rozszerzony wykaz kont syntetycznych w ramach konta 24 - konto 24-2 "Rozrachunki z właścicielem (wspólnikami spółek osobowych)". Sposób ewidencji rozrachunków ze wspólnikami na koncie 24 powinien wynikać z polityki rachunkowości jednostki. Zaliczki na podatek dochodowy w spółce jawnej księguje się na kontach rozrachunkowych wspólników, bowiem dotyczą one ich osobistych wydatków i nie mogą obciążać wyniku finansowego spółki.

Podatnikami podatku dochodowego w spółce jawnej są wspólnicy, nie zaś sama spółka. Jeżeli jednak wspólnicy podejmą decyzję, że zaliczki na podatek dochodowy będą opłacane z konta spółki, to kwoty tych zaliczek ujmuje się na koncie 24. Do tego konta wskazane jest utworzyć konta analityczne w taki sposób, aby można było łatwo wyodrębnić tytuły rozrachunków z podziałem na poszczególnych właścicieli. Zaliczkę na podatek dochodowy wspólników odnosi się w księgach rachunkowych na konto 24 w momencie jej zapłaty do urzędu skarbowego.

Jak zaksięgować sprzedaż całkowicie umorzonego środka trwałego?

Należność z tytułu sprzedaży środka trwałego ujmuje się na koncie przeznaczonym w jednostce do ewidencji pozostałych rozrachunków. W ramach konta 24-9 "Pozostałe rozrachunki - inne" można do tego celu wyodrębnić konto o nazwie np. 24-9/0 "Rozrachunki z tytułu środków trwałych". Natomiast przychody i koszty związane ze zbyciem środka trwałego, jako pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki, odnosi się odpowiednio na pozostałe przychody lub koszty operacyjne (por. art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b ustawy o rachunkowości). Pod datą wydania środka trwałego kupującemu, należy wyksięgować środek trwały z ewidencji bilansowej na podstawie dowodu "LT - Likwidacja środka trwałego". Pamiętać należy, iż w sytuacji, gdy środek trwały nie jest całkowicie umorzony, jego nieumorzoną wartość ujmuje się na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne". Z kolei sprzedaż środka trwałego całkowicie umorzonego, można ująć w księgach w sposób przedstawiony na przykładzie.