Zakup środka trwałego w przypadku różnych źródeł jego finansowania

Jesteśmy samorządową jednostka budżetową (gimnazjum). Jak powinniśmy ująć w księgach środek trwały zakupiony częściowo ze środków budżetowych, a częściowo ze środków zgromadzonych na wyodrębnionym rachunku bankowym - począwszy od wprowadzenia go do ewidencji, aż do całkowitej amortyzacji? Umorzenie naliczane jest jednorazowo 31 grudnia za cały rok.

Niezależnie od sposobu sfinansowania zakupu środka trwałego, samo jego nabycie i przyjęcie do używania (wprowadzenie do ewidencji) księgowane jest według zasad ogólnych. W przypadku samorządowej jednostki budżetowej prowadzącej działalność oświatową może to przebiegać zapisami:

1. Faktura za zakupiony środek trwały:

- Wn konto 080 "Środki trwałe w budowie (inwestycje)",
- Ma konto 240 "Pozostałe rozrachunki".

2. Zapłata za fakturę:

- Wn konto 240 "Pozostałe rozrachunki",
- Ma konto 130 "Rachunek bieżący jednostki" lub 132 "Rachunek dochodów jednostek budżetowych".

3. Wprowadzenie środka trwałego do ewidencji bilansowej:

- Wn konto 011 "Środki trwałe",
- Ma konto 080 "Środki trwałe w budowie (inwestycje)".

Należy przy tym podkreślić, iż ewidencja na koncie 080 "Środki trwałe w budowie (inwestycje)" jest konieczna, jeżeli zakupiony środek trwały nie będzie w momencie zakupu kompletny i zdatny do użytku. W przypadku natomiast, gdy środek trwały nie wymaga montażu i w momencie zakupu jest kompletny i zdatny do użytku - ewidencja może odbywać się z pominięciem konta 080. Wówczas zakup środka trwałego można ująć bezpośrednio na koncie 011 "Środki trwałe".

W zależności od sposobu sfinansowania zakupu środka trwałego różne będą natomiast zapisy towarzyszące omówionym wyżej księgowaniom.

W przypadku finansowania zakupu środka trwałego ze środków budżetowych równowartość tych środków wydatkowanych przez jednostkę budżetową na ten cel podlegać będzie ujęciu po stronie Wn konta 810 "Dotacje budżetowe, płatności z budżetu środków europejskich oraz środki z budżetu na inwestycje". Księgowania tego dokonuje się w korespondencji z kontem 800 "Fundusz jednostki", równolegle do zapłaty zobowiązania, zapisem:

- Wn konto 810 "Dotacje budżetowe, płatności z budżetu środków europejskich oraz środki z budżetu na
inwestycje".
- Ma konto 800 "Fundusz jednostki".

Natomiast w przypadku finansowania zakupu środka trwałego ze środków pieniężnych gromadzonych na wydzielonym rachunku bankowym państwowych i samorządowych jednostek budżetowych prowadzących działalność oświatową należy dokonać zapisu dodatkowego na koncie 740 "Dotacje i środki na inwestycje" w postaci:

- Wn konto 740 "Dotacje i środki na inwestycje",
- Ma konto 800 "Fundusz jednostki".

Powyższego księgowania należy dokonać pod datą zapłaty zobowiązania w kwocie odpowiadającej równowartości środków pieniężnych, jakie wykorzystano na sfinansowanie zakupu środka trwałego.

Z kolei niezależnie od źródeł finansowania środka trwałego, od jego wartości początkowej dokonywane będą odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe. Odpisów umorzeniowych lub amortyzacyjnych dokonuje się według zasad przyjętych przez jednostkę zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Ustalając zasady umarzania lub amortyzacji, jednostka może przyjąć stawki określone w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych albo stawki określone przez dysponenta części budżetowej albo zarząd jednostki samorządu terytorialnego. Wynika to z § 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 128, poz. 861 ze zm.), dalej zwanego rozporządzeniem w sprawie szczególnych zasad rachunkowości budżetowej.

Dokonywane przez jednostkę odpisy umorzeniowe odnoszone są w ciężar kosztów działalności operacyjnej, zapisem:

- Wn konto 400 "Amortyzacja",
- Ma konto 071 "Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych".

Przy czym - na podstawie § 9 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości budżetowej - jednostki zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych mogą umarzać i amortyzować środki trwałe (oraz wartości niematerialne i prawne) jednorazowo za okres całego roku.